In de supermarkten zie je de laatste jaren het aanbod groeien van plantaardige zuivel. Dit zijn producten gemaakt van plantaardige bronnen die dierlijke melk, yoghurt of kaas kunnen vervangen. Er zijn verschillende redenen om deze varianten te nemen ten opzichte van de dierlijke bronnen, maar zijn dit ook volwaardige vervangers? Daar vertel ik je in deze blog meer over.

Wat is plantaardige zuivel?

Voorbeelden van bronnen voor plantaardige zuivel zijn onder andere soja, kokos, rijst, amandel en haver. Hier wordt bijvoorbeeld havermelk, sojaroom, veganistische kaas van cashewnoten of kokosyoghurt van gemaakt. De smaak is anders dan bijvoorbeeld koemelkproducten, maar door het toenemende aanbod met ook verschillende smaken, is er voor de meeste mensen wel iets lekkers te vinden.

Redenen voor plantaardige zuivel

Een reden om voor plantaardige zuivel te kiezen, kan zijn dat er geen dier aan te pas komt. Voor bijvoorbeeld veganisten kan dit de doorslag zijn, omdat het dierenwelzijn met plantaardige zuivel dus niet beïnvloed wordt. Daarnaast is de CO2 uitstoot lager bij de productie van plantaardige zuivel dan bij zuivelproducten gemaakt van koeien-, schapen- of geitenmelk. Er is minder water, energie en land nodig voor de productie van de plantaardige varianten en daardoor is de belasting op het klimaat lager.

Daarnaast zijn de plantaardige producten van nature lactosevrij. Lactose is melksuiker dat voorkomt in de melk van zoogdieren. Er zijn mensen die deze melksuiker niet of onvoldoende kunnen verteren, waardoor darmklachten ontstaan. Dit noemen we lactose-intolerantie. Het advies is dan de inname van lactose te verlagen. Naast lactosevrije zuivel, kunnen plantaardige melkproducten dan een prima vervanger zijn. Ditzelfde geldt zeker wanneer er sprake is van een koemelkallergie (want dan is lactosevrije zuivel ook geen optie).

Sommige mensen kiezen vanuit gezondheidsoverwegingen voor plantaardige zuivel. Deze producten zitten namelijk over het algemeen lager qua suikers en verzadigd vet. Daarbij komen steeds meer onderzoeken naar voren die erop duiden dat plantaardige eiwitten gunstiger voor ons lichaam zijn dan dierlijke eiwitten. ^1,2

Het verschil tussen dierlijke en plantaardige zuivel

Er zijn dus meerdere redenen om voor plantaardige zuivel te kiezen, maar zijn dit ook volwaardige vervangers van de dierlijke variant? Vaak worden de plantaardige zuivelproducten verrijkt met vitamine B2, B12, calcium en soms ook vitamine D. Dit zijn de voedingsstoffen die we ook uit dierlijke melkproducten halen. Hiermee is het qua vitamines en mineralen een volwaardige vervanger. Qua calorieën zitten de plantaardige varianten vaak lager dan de dierlijke varianten, zeker bij gebruik van de ongezoete varianten. Dit kan gunstig zijn wanneer je streeft naar gewichtsafname. Wel belangrijk om rekening mee te houden is de lagere hoeveelheid eiwitten in plantaardige melkproducten.

Als je voor plantaardige zuivel kiest, dan is het essentieel om je andere bronnen van eiwitten goed in de gaten te houden. Dit geldt zeker wanneer je om een bepaalde reden (bijvoorbeeld een veganistisch eetpatroon, herstel van een operatie, een longaandoening, ongewenst gewichtsverlies of kwetsbare huid) een verhoogde eiwitbehoefte hebt. Een diëtist kan dit samen met je berekenen en je helpen naar een volwaardig eetpatroon.

^1. Naghshi, S., Sadeghi, O., Willett, W. C., & Esmaillzadeh, A. (2020). Dietary intake of total, animal, and plant proteins and risk of all cause, cardiovascular, and cancer mortality: systematic review and dose-response meta-analysis of prospective cohort studies. BMJ, m2412. https://doi.org/10.1136/bmj.m2412
² Tian, S., Xu, Q., Jiang, R., Han, T., Sun, C., & Na, L. (2017). Dietary Protein Consumption and the Risk of Type 2 Diabetes: A Systematic Review and Meta-Analysis of Cohort Studies. Nutrients, 9(9), 982. https://doi.org/10.3390/nu9090982