Regelmatig krijgen we op het spreekuur te horen dat mensen meer vocht vasthouden in het lichaam dan bedoeld is. We krijgen dan vaak de vraag wat hier aan te doen is met behulp van voeding.

Vochtbalans

Als eerst is het belangrijk om te weten waar vocht voor dient. Het speelt een belangrijke rol in de opname van voedingsstoffen in de darm. Daarnaast zorgt het voor het reguleren van de lichaamstemperatuur en het transport van afval- en voedingsstoffen in het lichaam. We krijgen vocht binnen via onze voeding, met name via drinken.

Een volwassen persoon heeft dagelijks circa 1,5 à 2 liter drinkvocht nodig. De exacte hoeveelheid vocht die nodig is, hangt af van een aantal factoren. Zoals leeftijd, inspanning, temperatuur, het eten en de gezondheidstoestand. Deze factoren bepalen hoe snel en veel vocht je verliest. Je raakt vocht kwijt met uitademen, urine, ontlasting en zweten. Het is belangrijk om het vocht wat je verliest weer aan te vullen. Hierdoor blijft de vochtbalans op peil. Het lichaam kan dit goed reguleren. Zodra je veel vocht verliest, dan wordt er minder urine uitgescheiden of je krijgt het signaal van een dorstgevoel, waardoor je gaat drinken.

Vocht vasthouden

Er kunnen verschillende oorzaken zijn waardoor het lichaam meer vocht vasthoudt.

1. We krijgen te veel zout (natrium) binnen via onze voeding.
2. We bewegen te weinig. Beweging helpt ook voor een goede bloedsomloop. Zitten we veel stil, dan kan er vochtophoping (oedeem) ontstaan. Met name in de voeten en benen.
3. Hormoonschommelingen tijdens de menstruatiecyclus en zwangerschap kunnen er ook toe leiden dat het lichaam meer vocht vasthoudt.
4. De warme temperaturen buiten kunnen een rol hierbij spelen. Dat heeft te maken met de bloedvaten die verwijden en het vocht gemakkelijker uit de bloedvaten stromen. Wanneer het lichaam moeite heeft met het afvoeren van het vocht, dan blijft het achter in de handen, voeten en/of benen.
5. Er kunnen ook medische oorzaken zijn, zoals bepaalde nierziekten of hart- en vaatziekten (hartfalen). Daarnaast kunnen medicijnen invloed hebben op de vochtbalans in het lichaam. Plastabletten zorgen voor een betere afvoer, maar er zijn ook tabletten die zorgen dat het lichaam meer vocht vasthoudt. Bespreek dit bij twijfel met de (huis)arts en apotheker.

Wat kan voeding doen?

Probeer zo min mogelijk zout (natrium) binnen te krijgen. Denk dan met name aan toegevoegd zout bij de maaltijden, maar ook aan producten die al zout bevatten. Wil je hier meer over weten? Vraag het gerust aan jouw diëtist!

Verder zijn er in de voeding geen wondermiddelen die het vocht afdrijven, wat vaak wordt gedacht. Er wordt gedacht dat het eten van bepaalde groentes helpen. Dit is niet wetenschappelijk bewezen. Echter, het eten van groentes op zich kan nooit kwaad en is zeker gezond! Snackgroentes kunnen bijvoorbeeld een goede vervanger zijn voor hartige versnaperingen om minder zout binnen te krijgen. De diëtiste kan jou nog meer tips geven hoe je kunt minderen met zout en alsnog lekker kunt blijven eten.

Ten slotte kan het zijn dat er bij hart- en /of nierfalen sprake is van een vochtbeperking, zodat het hart en de nieren minder belast worden en ook om te voorkomen dat er vochtophoping ontstaat. Vraag bij twijfel altijd advies aan jouw behandelend huisarts of specialist.

diëtiste