Zonder dat we het door hebben, werken onze mond en tong de hele dag om speeksel, eten en drinken veilig door te slikken. Dit lijkt misschien vanzelfsprekend, maar dat is het niet. Om veilig te kunnen slikken werken namelijk veel kleine spiertjes in onze lippen, kaken, tong, wangen, gehemelte en keel samen. Maar om verschillende redenen kan het zijn dat (een deel van) deze spieren minder goed werken. Hierdoor kunnen slikproblemen ontstaan. In deze blog lees je meer over mogelijke oorzaken van slikproblemen en de rol van de diëtist hierin. De diëtist werkt vaak samen met een logopedist.
(Ver)slikken
Zoals eerder genoemd zit je mond-keelgebied vol met spieren. Deze spieren zorgen er bijvoorbeeld voor dat je je niet verslikt in je speeksel. Daarnaast zorgen ze er ook voor dat wanneer je een slokje koffie drinkt, dit niet in je luchtpijp komt. En daarnaast dat je cracker fijn vermalen wordt en niet in je mond blijft hangen, maar in kleinere stukken de slokdarm ingeleid wordt. Om dit veilig te laten verlopen moeten deze spieren goed samenwerken. Wanneer je bijvoorbeeld slikt, dan wordt automatisch de luchtpijp en de neus afgesloten, zodat de vloeistof of het eten niet je neusholte of luchtpijp in kan schieten. Wanneer één of meerdere van deze spieren niet meer goed werken of wanneer deze niet meer juist op elkaar aansluiten, dan kan dit problemen geven. Eten blijft bijvoorbeeld in de mond hangen en kan niet goed naar de slokdarm geleid worden, of eten en/of drinken komt in de luchtpijp terecht in plaats van in de slokdarm. Je verslikt je dan, waarop je lichaam reageert met een hoestbui om de vloeistof of het eten uit de luchtpijp terug te werken. Wanneer het niet lukt om het op te hoesten, dan kan het eten of drinken de longen in lopen en daar voor een longontsteking zorgen, of er kan sprake zijn van verstikking. Dit kan voor gevaarlijke situaties zorgen.
Mogelijke oorzaken van slikproblemen kunnen onder andere een hersenbloeding of een operatie aan de hersenen of in het mond- en keelgebied zelf zijn, maar ook aandoeningen als de ziekte van Parkinson, ALS of MS. Daarnaast kan ouderdom ook verzwakking geven van de spieren in het mond- en keelgebied. Sommige medicatie kan ook een droge mond of sufheid geven, wat de slikfunctie in de weg kan staan.
Hoe herken je slikproblemen?
Vaak hoesten of kuchen tijdens het eten, moeite hebben met kauwen of slikken, of wanneer eten of drinken uit je mond loopt of wanneer het er via de neus uit komt, dan kunnen dit signalen van slikproblemen zijn. Het is belangrijk om dit te herkennen, omdat slikproblemen zoals eerder genoemd kunnen zorgen voor een longontsteking, verslikking of verstikking. Daarnaast kan het ook een risico op ondervoeding geven, omdat het moeilijker kan worden om de dagelijkse behoefte aan voedingsstoffen binnen te krijgen. Het is daarom belangrijk om hulp in te schakelen wanneer je één van deze signalen herkent, om nare gevolgen te voorkomen. Het is dan verstandig om contact op te nemen met je huisarts. De huisarts kan je doorverwijzen naar een logopedist, die de slikfunctie kan toetsen en advies kan geven qua veilige consistenties. Daarnaast kunnen zij ook therapie bieden om de spieren in het mond- en keelgebied te versterken. Daarnaast is het goed om een diëtist in te schakelen om het eetpatroon te beoordelen. Binnen aangepaste consistenties kan het namelijk moeilijker zijn om alle voedingsstoffen voldoende binnen te krijgen. Hier kan de diëtist adviezen en tips in geven en indien nodig kan er dieetvoeding aangevraagd worden met aangepaste consistenties.
Herken je jezelf of iemand anders in bovenstaande klachten? Of heb je andere vragen omtrent aangepaste voeding? Neem gerust contact op met onze praktijk, we helpen je graag verder.
