De laatste jaren is zeker de helft van mijn spreekuur gevuld met darmproblemen. Om maar wat te noemen: buikpijn, diarree, obstipatie, Prikkelbare Darm Syndroom (PDS), coeliakie, lactose-intolerantie, glutensensitiviteit en ontstekingsziekten zoals de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa. Voor mij is het vaak snel duidelijk waar het probleem zit wat betreft voeding en wat een geschikte interventie is, maar mensen met klachten weten vaak niet waar ze het moeten zoeken. Hieronder zal ik wat termen toelichten, als je meer vragen hebt stuur me gerust een mailtje of kom een keer langs!

Tarweallergie

Tarweallergie is een voedselallergie waarbij sprake is van een ongewenste reactie van het immuunsysteem op een eiwit uit tarwe. Voedselallergieën kunnen klachten veroorzaken als huid-, darm- en luchtwegklachten, moeheid of zelfs een anafylactische shock. Bij een allergie kan zelfs de kleinste hoeveelheid al snel, erge klachten veroorzaken. De belangrijkste maatregel voor iemand met tarweallergie is een dieet vrij van tarwe en tarwe bevattende producten.

Coeliakie

Coeliakie is auto-immuunziekte. De darmvlokken van de dunne darm worden beschadigd door een afweerreactie van het lichaam tegen gluten, waardoor het darmslijmvlies niet meer goed werkt. Hierdoor kunnen voedingsstoffen niet goed worden opgenomen en kunnen klachten ontstaan zoals diarree, buikpijn, vermoeidheid, tekorten aan vitamines en mineralen, hoofdpijn, groeiachterstand en gewichtsverlies. Er zijn duidelijke aanwijzingen dat bij coeliakie erfelijke aanleg een rol speelt. De enige behandeling is het glutenvrije dieet. Gluten zitten o.a. in tarwe, rogge, gerst, spelt en kamut en in producten die hiervan zijn gemaakt.

Gevoelig voor gluten, maar geen coeliakie of tarwe-allergie, kan dat?

Er zijn ook mensen bij wie geen coeliakie of tarwe-allergie kan worden aangetoond, maar die wel goed reageren op een glutenvrij dieet. Bij deze mensen kan er sprake zijn van glutensensitiviteit, ofwel NCGS (Non Celiac Gluten Sensitivity). De klachten kunnen heel divers zijn. De enige manier om glutensensitiviteit aan te tonen is door onder begeleiding van een gespecialiseerde diëtist 6 weken een strikt glutenvrij dieet te gebruiken en daarna opnieuw gluten te gaan eten. Glutensensitiviteit is een erkende aandoening, maar er is nog veel onduidelijkheid over. In de toekomst zullen we hier meer duidelijkheid over krijgen.

Prikkelbare Darm Syndroom (PDS)

Het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) of Irritable Bowel Syndrome (IBS) is een verstoring van de functie van het maag-darmkanaal. Vergeleken met tarweallergie, coeliakie en glutensensitiviteit komt het veel voor. Ongeveer 5 tot 15% van de Nederlandse bevolking heeft last van PDS. Buikpijn, krampen, afwijkend ontlastingspatroon (diarree, obstipatie of beide), een opgezette buik en/of winderigheid zijn veel genoemde klachten. PDS wordt ook vaak prikkelbare-, gevoelige- of spastische darm genoemd, omdat de darmwand extra gevoelig is. Bij PDS zijn er klachten, maar geen aantoonbare onderliggende ziekte. Voeding speelt vaak een grote rol bij PDS. De diëtist kan advies geven over welke voeding beter wel en niet kan worden gegeten. Vaak wordt een eliminatie-provocatiedieet ingezet om te kijken of/en welke voeding een probleem vormt. Bij sommige mensen helpt probiotica (goede bacteriën die de darmflora kunnen verbeteren) heel goed. Ook hierbij geldt weer dat het belangrijk is om de juiste soorten te kiezen. Ook dat is per persoon en per situatie verschillend.

FODMaP’s

FODMAP staat voor fermenteerbare oligo-, di-, mono-sacchariden en polyolen. Het zijn bepaalde koolhydraten die vaak niet goed worden opgenomen en in de darm voor problemen zorgen (zoals buikpijn, gasvorming, obstipatie, diarree). Het FODMaP-beperkte dieet zet ik vaak in bij mensen met darmproblemen, met name bij PDS. Het is een vrij ingewikkeld dieet en dus verstandig dat je dit dieet volgt onder begeleiding. Het is overigens zeker niet hetzelfde als een glutenvrij dieet! Veel mensen maken deze vergissing, omdat in beide diëten tarwe niet is toegestaan.

Is spelt glutenvrij?

Nee, spelt is absoluut niet glutenvrij en dus niet geschikt voor mensen met coeliakie, tarweallergie en glutensensitiviteit. Speltproducten zijn in de meeste gevallen wel geschikt voor mensen met het prikkelbare darmsyndroom.

Is glutenvrij gezonder?

Glutenvrij is hot! Maar helaas… glutenvrij is niet gezonder. Granen zijn een belangrijk onderdeel van een gezond eetpatroon. Dus als je glutenvrij eet moet je zorgen voor goede vervangers om tekorten aan belangrijke vitamines en mineralen te voorkomen en gevarieerd te blijven eten. Daarnaast zijn glutenvrije dieetproducten vaak helemaal niet gezond!

Waarom een gespecialiseerde diëtist bij darmproblemen?

Aan de hand van je klachten, sociale- en medische situatie en voedingspatroon bespreken we samen wat voor jou de beste aanpak is. Dit kan per persoon totaal verschillend zijn.
We maken samen een plan van aanpak en bekijken welke producten je beter wel en niet kunt nemen. Het goed kunnen lezen en beoordelen van etiketten is hierbij belangrijk. Als je bepaalde voedingsmiddelen niet eet, is de kans op tekorten aan vitamines en mineralen groot. Het is dus verstandig om samen te kijken naar vervangende producten en supplementen.
Kom gerust een keer langs voor een goed advies. Het weglaten van voeding die klachten veroorzaakt is stap 1, maar daarnaast is het essentieel dat je goede vervangers gebruikt en daarmee volwaardig en vooral ook lekker blijft eten en niet onnodig dingen vermijdt!

Belangrijke tip: Ga nooit glutenvrij eten voordat je een diagnose hebt, want anders kan een arts niet meer vaststellen of je coeliakie hebt. Dus bij twijfel: eerst naar de dokter!

diëtiste