Gelukkig hebben de meeste mensen nog nooit van het woord decubitus gehoord. Het is namelijk de medische term voor ‘doorliggen’, wat zich uit in een doorligplek of doorligwond. Dit is een beschadiging van de huid en soms het weefsel eronder, wat ontstaat door druk en/of schuifkracht.

Oorzaak

Decubitus ontstaat door langdurige druk op één plaats, waardoor (kleine) bloedvaten worden afgeklemd en er minder zuurstof en voedingsstoffen naar dit stuk huid en het onderliggende weefsel stromen. Hierdoor kan er een beschadiging ontstaan, waardoor er een rode plek, ontvelling en in verdere stadia zelfs een open wond kan ontstaan. Dit kan vervelende klachten en pijn veroorzaken, en kan de algehele conditie in de weg staan. Deze decubitus ontstaat vaak op plekken die druk dragen, zoals rondom de stuit/billen, heupen, hielen, ellebogen of bijvoorbeeld het achterhoofd. Dit zijn ook de plekken waar bot uitsteekt en dus de huid en het weefsel wat dunner is.

Langdurige druk op één plek is dus een risico voor het ontstaan. Daarnaast kunnen de volgende factoren de kans vergroten:

• Incontinentie (door de combinatie met een vochtige huid).
• Problemen met de bloedvaten en doorbloeding.
• Immobiliteit, waarbij iemand in een rolstoel zit of bedlegerig is, doordat er dan moeilijker van houding en dus drukpunt gewisseld kan worden.
• Wanneer er niet voldoende gegeten of gedronken wordt en er dus sprake is van een verminderde voedingstoestand.

De rol van voeding

Voeding kan dus een rol spelen bij het ontstaan van decubitus, maar is ook zeker belangrijk bij het herstel. Er is namelijk sprake van een wond in lichte of ernstigere vorm, en die heeft ‘brandstof’ van binnen nodig om te kunnen genezen. Wanneer er niet voldoende energie binnenkomt, dan is de kans heel klein dat de huid herstelt. Afhankelijk van de ernst van de plek zijn er wel 10 tot 50% meer calorieën nodig dan bij mensen zonder beschadigde huid. Daarnaast zijn bouwstoffen vanuit eiwitten ook essentieel voor het herstel. Deze behoefte ligt gemiddeld 50 tot 200% hoger. Daarnaast zijn bepaalde vitamines zoals A en C, maar ook zink van belang, en het gebruik van meer vocht door eventuele verliezen via de wond.

In het geval van decubitus heeft het lichaam dus meer energie en specifieke voedingsstoffen nodig, maar vaak is er nou juist sprake van een verminderde eetlust. Inzet van aanvullende producten in de vorm van dieetvoeding of sondevoeding kan dan helpen om deze behoeftes te behalen. Daarnaast is samenwerking met een ergotherapeut voor hulpmiddelen voor drukvermindering en thuiszorg of een wondverpleegkundige voor wondverzorging heel belangrijk.

Kortom, voeding is heel belangrijk voor de preventie en behandeling van decubitus, in combinatie met een multidisciplinaire aanpak. Vermoed je een verminderde (huid)conditie bij jezelf of iemand in je omgeving? Houd de bekende drukpunten zoals de stuit, hielen en heupen dan extra in de gaten en trek zo snel mogelijk aan de bel bij je huisarts bij rode plekken of ontvelling, want bij decubitus geldt ook zeker: Voorkomen is beter dan genezen!