Zoetstoffen zijn stoffen die aan voedingsmiddelen worden toegevoegd om producten zoeter te maken. Ze kunnen gebruikt worden wanneer je minder calorieën wilt gebruiken, maar wel een zoete smaak wilt ervaren. We krijgen regelmatig de vraag op het spreekuur of zoetstoffen wel gezond zijn en zonder risico gebruikt kunnen worden. In deze blog lees je hier meer over en ook wat zoetstoffen zijn.
3 soorten zoetstoffen
1. De extensieve zoetstoffen, ofwel polyolen zijn ongeveer even zoet als suiker. Ze leveren ook koolhydraten en calorieën net als suiker. Eén gram extensieve zoetstof levert ongeveer 2-2,5 kcal. Eén gram suiker levert 4 kcal. Voorbeelden van extensieve zoetstoffen zijn erythritol, isomalt, lactitol, maltitol, mannitol, sorbitol en xylitol. Polyolen zitten onder andere in producten voor Diabetici, zoals suikervrije snoep, chocolade en gebak.
2. De intensieve zoetstoffen zijn 50 tot 500 keer zoeter dan suiker en leveren nauwelijks tot geen calorieën. Voorbeelden zijn acesulfaam-K, cyclamaat, sacharine, sucralose, thaumatine en aspartaam. Intensieve zoetstoffen worden toegepast in zoetstof, zoetjes, light frisdrank en light zuivelproducten. Vaak worden combinaties van zoetstoffen gebruikt.
3. De natuurlijke zoetstoffen worden gewonnen uit vruchten en planten, anders dan de bovengenoemde synthetische zoetstoffen. Voor de gezondheid maakt het niet uit of zoetstoffen natuurlijk of synthetisch zijn. Ze zijn allebei even veilig. Voorbeelden van natuurlijke zoetstoffen zijn stevia en tagatose. Stevia is een plantaardige variant voor een intensieve zoetstof. Tagatose valt onder de extensieve zoetstoffen.
Kun je zoetstof veilig gebruiken?
Zoetstoffen zijn goed onderzocht en veilig bevonden. Toch geven we de voorkeur aan pure, onbewerkte voeding. Zoetstoffen bevatten weinig tot geen energie en koolhydraten en kunnen daarom een optie zijn voor mensen met overgewicht en Diabetes.
Alleen mensen die leiden aan de zeldzame aangeboren stofwisselingsziekte PKU (phenylketonurie) moeten de zoetstoffen aspartaam en neotaam vermijden, zij kunnen deze zoetstoffen niet verteren.
Sommige zoetstoffen kunnen (bij ruim gebruik) maagdarmklachten veroorzaken.
Zoetstoffen kunnen dagelijks gebruikt worden, wanneer het om acceptabele hoeveelheden gaat. Er is door de Europese Commissie voor zoetstoffen een dagelijkse inname (ADI) bepaald, dit is de maximale hoeveelheid van een stof die men iedere dag gedurende het hele leven kan consumeren zonder dat dit schadelijke gevolgen heeft voor de gezondheid. Wil je hier meer over weten? Vraag het aan jouw diëtist!
Zo nu en dan verschijnen er ook onderzoeksresultaten die aangeven dat zoetstoffen schadelijk zouden zijn. Het gaat dan echter vaak om 1 onderzoek en de uitkomsten worden niet vergeleken met andere resultaten. Dit zorgt voor onrust onder de consumenten. Daarom zijn juist zoetstoffen de meest onderzochte stoffen en is er een ADI bepaald.
Ondanks dat intensieve zoetstoffen nauwelijks calorieën leveren, zorgen ze wel voor een zoete smaak. Probeer het gebruik van zoetstoffen te beperken, anders blijf je gewend aan een zoete smaak. Dit kan mogelijk een trekgevoel naar zoetigheid (blijven) stimuleren, waardoor je meer de neiging krijgt om te gaan snoepen.
Hoe kun je zoetstoffen toepassen?
Het verschilt per zoetstof of deze verhit kan worden. Aspartaam verliest zoetkracht bij een temperatuur boven 180°C en is dus niet geschikt om te verhitten in de oven. Je kunt producten met aspartaam het beste op het laatst toevoegen aan hete of warme gerechten. De meeste overige zoetstoffen zijn goed bestand tegen verhitting. Ten slotte hebben zoetstoffen niet de conserverende werking die suiker wel heeft. Jam gezoet met zoetstoffen moet bijvoorbeeld in de koelkast bewaard worden.
Conclusie
Wellicht is het (g)een verrassing voor je, maar het gebruik van zoetstoffen is niet schadelijk voor de gezondheid wanneer je het met mate gebruikt. Dit geldt eigenlijk voor alles in de voeding. De juiste balans is de sleutel tot een gezonde leefstijl. Puur en onbewerkt eten is altijd het beste!
diëtiste
